Podobnie jak w wypadku szczecińskiej kolekcji sztuki dawnej, także historia instytucjonalnego gromadzenia arcydzieł czasów nowoczesnych sięga korzeniami powstania w 1834 roku Pomorskiego Towarzystwa Artystycznego (Kunstverein für Pommern). Jego zbiory, a także kolekcje dzieł sztuki współczesnej gromadzone w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku przez bogate rodziny mieszczańskie stały się zaczynem Muzeum Miejskiego, które w 1913 roku otrzymało imponującą siedzibę przy dawnym Tarasie Hakena (Hakenterrasse, dziś Wały Chrobrego). Od trzech lat kierował nim monachijski archeolog klasyczny, interpretator twórczości Adolfa Hildebrandta i Hansa von Marées’go oraz znawca historii sztuk stosowanych doktor Walter Riezler. To właśnie jego smakowi, znakomitej orientacji na współczesnej scenie artystycznej, a także uporowi, konsekwencji i zdolnościom dyplomatycznym Szczecin zawdzięczał stworzenie atrakcyjnej – jak wówczas mawiano – galerii żyjących (Galerie der Lebenden).