Rysunki Giovanniego Battisty Tiepola z kolekcji Muzeum Narodowego w Szczecinie można podziwiać na wystawie „Der Arbeit die Schönheit geben – Tiepolo und seine Werkstatt in Würzburg” (Pracą dawać piękno) w Martin von Wagner Museum w Würzburgu (Niemcy, Bawaria).
Wystawa jest czynna od 31 października 2020 do 31 stycznia 2021 roku
Więcej informacji o wystawie: KLIK
Rysunki należą do zespołu 36 prac rodziny Tiepolo, największego zbioru rysunków tej wybitnej i sławnej XVIII-wiecznej weneckiej rodziny artystycznej w polskich zbiorach. Skomplikowane losy dzieł ustalił Georg Knox, angielski badacz twórczości Tiepolów. Rysunki po śmierci Giandomenica Tiepolo, syna Giambattisty, stały się własnością jego ucznia, Johanna Dominika Bossi (1767–1853), miniaturzysty i rysownika, monachijskiego malarza dworu bawarskiego, czynnego także na dworach w Szwecji, Rosji i Austrii. Po owym malarzu odziedziczyła rysunki jego córka Maria Teresa Karolina (1825–1881), zamężna za Carlem Christianem Friedrichem Beyerlenem (1826–1881), sekretarzem księstwa Wirtembergii. Małżonkowie mieszkali w Stuttgarcie, więc po ich śmierci rysunki zostały zlicytowane na aukcji tamtejszego antykwariatu H.G. Gutekunsta w 1882 roku. Kupił je szczeciński prawnik Johann Theodor Müller. Müller kierując się patriotycznym porywem przed 1907 rokiem, w okresie tworzenia się szczecińskiego Muzeum Miejskiego, ofiarował je do zbiorów Gabinetu Rycin. W rezultacie drugiej wojny światowej rysunki wywieziono do Rosji. Jednak w ramach rewindykacji w 1956 roku wróciły do Polski, początkowo jako depozyt do Muzeum Narodowego w Warszawie, a następnie w dwu partiach w latach 1973 i 1984 powróciły do Szczecina i trafiły do Gabinetu Grafiki tutejszego Muzeum Narodowego.
Giambattista Tiepolo, Głowa Kleopatry
Rysunek wykonany czarną i białą kredką na niebieskim papierze produkowanym w Wenecji. Jest to szkic głowy Kleopatry do fresku Spotkanie Antoniusza i Kleopatry, malowidła ściennego z 1645 roku zdobiącego salon Palazzo Labia w Wenecji. Rysunek przedstawia głowę młodej kobiety o wykwintnej fryzurze zdobionej perłami. Kobieta z pewną obawą spogląda w bok jakby przeczuwając zły los, który przyniosło jej poznanie Marka Antoniusza, ambitnego wodza rządnego władzy.
Kleopatra (ur. 69 rok p.n.e., zm. 12 sierpnia 30 roku p.n.e. w Aleksandrii – ostatnia królowa hellenistycznego Egiptu w latach 51–30 p.n.e. W 41 roku p.n.e. poznała Marka Antoniusza (ur. w 83 p.n.e. w Rzymie –zm. 30 p.n.e.) – wodza i polityka rzymskiego w latach 61–30 p.n.e., jednego z trzech współwładców starożytnego Rzymu, tak zwanego triumwira, podczas jego podróży po wschodnich prowincjach państwa. Kleopatra została jego kochanką a po finansowanych przez nią nieudanych kampaniach wojennych i posunięciach politycznych Antoniusza oboje popełnili samobójstwo.
Giambattista Tiepolo, Głowa pazia
Rysunek wykonany został czarną i białą kredką na niebieskim papierze produkowanym w Wenecji. Praca przedstawia głowę chłopięcą o delikatnych rysach, okoloną burzą jasnych loków sięgających krezy – pofałdowanego kołnierza z cienkiej białej tkaniny noszonego zgodnie z modą hiszpańską w XVI wieku. Jest to szkic głowy pazia niosącego poduszkę z koroną królewską w scenie Spotkania Antoniusza i Kleopatry. Paź ukazany został po prawej stronie fresku, malowidła ściennego, z 1645 roku zdobiącego salon Palazzo Labia w Wenecji.
Giambattista Tiepolo, Głowy dwóch Murzynów
Szkic wykonany czarną i białą kredką na grubym niebieskim papierze produkowanym w Wenecji. Rysunek ukazuje nachylone ku sobie głowy Afrykańczyków jakby byli pochłonięci poruszającą obu rozmową. Jeden ukazany z profilu, z dużą perłą w uchu, zdaje się opowiadać coś ważnego, zapewne komentować wydarzenie, w którym uczestniczy. Świadczy o tym nieruchome, wytrzeszczone spojrzenie drugiego Murzyna. Jego twarz ukazana od góry sugeruje, że patrzy na niego ukradkiem ktoś postronny obserwujący sytuację. W ten sposób artyście udało się oddać aurę fresku ze sceną Spotkania Antoniusza i Kleopatry. Praca należy do grupy rysunków związanych z freskiem wymalowanym w 1745 roku w salonie Palazzo Labia w Wenecji.
Giambattista Tiepolo, Głowa i ramię anioła
Szkic wykonany został czarną i białą kredką na cienkim niebieskim papierze weneckim ze znakiem wodnym papiernika przedstawiającym ptaka i litery RO SA. Rysunek ukazuje głowę młodej osoby o subtelnych rysach okoloną puklami jasnych włosów i częściowo przesłoniętą wysoko uniesionym ramieniem. Dlatego pierwotnie uważano, że jest to przedstawienie głowy kobiecej i nadano mu tytuł Głowa kobiety osłonięta uniesioną ręką. Ostatecznie Georg Knox, badacz sztuki rodziny Tiepolo, ustalił, że praca powstała jako szkic do postaci anioła unoszącego się w górnej partii fresku opowiadającego historię Świętego Domu Panny Marii z Loreto. Problem z ustaleniem przeznaczenia rysunku wynikał zapewne stąd, że fresk malowany w 1743 roku na sklepieniu kościoła Santa Maria di Nazareth w Wenecji nie zachował się. A także dlatego, że motyw podobnej głowy powtarzany był przez Tiepolów w innych kompozycjach. Jednak za każdym razem inaczej opracowywano zwrot głowy, układ fryzury, czy fałdy draperii.
.
Giambattista Tiepolo, Głowa Geometrii
Szkic wykonany czarną i białą kredką na niebieskim papierze weneckim ze znakiem wodnym papiernika – dwoma stycznymi owalami. Rysunek ukazuje w wirtuozerski sposób, w perspektywicznym skrócie od dołu, głowę młodej kobiety uosabiającej dziedzinę geometrii. Personifikacja jednej z gałęzi matematyki ma pełną, uśmiechniętą twarz o rysach często spotykanych na kompozycjach Giambattisty Tiepolo, typowych dla jego sztuki. Włosy jej upięte są w kunsztowny sposób zapewne odpowiadający modzie panującej w ówczesnej Wenecji. Szkic posłużył pomocą do postaci Geometrii wymalowanej w technice światłocieniowej zwanej chiaroscuro w salonie Palazzo Labia w Wenecji w 1745 roku. Postać była umieszczona na prawo od głównego fresku ze sceną Uczty Antoniusza i Kleopatry na łukowym naczółku portalu, czyli szczyciku wieńczącym wejście, będącym elementem architektonicznego wystroju salonu.
Opr. Ewa Gwiazdowska
