Tytuł wystawy – Mondo cane – nawiązuje do tomu poetyckiego Jerzego Jarniewicza, nagrodzonego w 2022 roku literacką nagrodą Nike, a także albumu Marka Pattona (Faith No More) inspirowanego włoską muzyką lat 50. i 60. XX wieku oraz włoskiego filmu dokumentalnego z 1962 roku (pol. Pieski świat), budzącego liczne kontrowersje.
Dokument ten to pierwsze dzieło nurtu mondo (rejestrujące rzeczywistą śmierć) oraz shockumentary (z szokującymi materiałami). Ujawnia przemoc człowieka wobec zwierząt, uprzedzenia dotyczące przedstawicieli innych kultur, usprawiedliwienia własnych, dziwacznych rytuałów. Montaż scen oddaje arbitralność nadawania wartości produktom i usługom oraz absurdy egzystencji najbogatszych. Dzieło można uznać za próbę pokazania świata – pozajednostkowych procesów oraz nieoczywistych połączeń między zjawiskami w skali globalnej. Twórcy mieli ambicję dokonania zmiany, jednak z dzisiejszej perspektywy widać, że powielili wykluczenia. Wadami filmu są: nachalny dydaktyzm, poczucie wyższości wobec omawianych bohaterów, postawa wszechwiedzącego narratora, nacisk na normy społeczne. Obraz wymaga uwspółcześnienia wobec zmian w rozumieniu człowieka, innych gatunków i technologii. W czasach nasilającego się kryzysu klimatycznego, pogłębiających się nierówności ekonomicznych, rosyjskiej inwazji militarnej na Ukrainę czy przeniesienia ekonomicznego centrum do Azji, pytania tego typu stają się coraz bardziej palące.
Wobec nieaktualności starych diagnoz zastanawiamy się, jak pokazać uniwersum inkluzywnie. Jak przedstawić receptę na przyszłość, mniej lub bardziej poważną instrukcję obsługi świata. Sposób na dalsze nawigowanie w odmętach złożonych zjawisk, fake newsów, botów, big data, masowych zagrożeń, krótkowzroczności homo sapiens. Przepis sztuk wizualnych nie jest jednoznaczny, wymaga wysiłku i zaangażowania, nie gwarantuje stuprocentowej skuteczności, a efekty uboczne bywają nieprzewidywalne. Jerzy Jarniewicz stworzył w tomie poezji własny „montaż”, składający się na współczesne Mondo cane. Artystyczne „odpowiedzi” stają się instrumentem służącym do myślenia i (współ-)odczuwania. Niektóre z prezentowanych na wystawie propozycji artystycznych są absurdalne, fragmentaryczne, inne – skrajnie pesymistyczne. Oferują za to rozwiązania fantazyjne, empatyczne, wciągające, a to składniki, których brakuje często innym receptom z obszarów pokrewnych, takich jak nauka i humanistyka.
Wiktoria Kozioł
Wystawa Mondo cane. Jak obsługiwać świat jest realizowana we współpracy Muzeum Narodowego w Szczecinie z Akademią Sztuki w Szczecinie. Jej kuratorką jest Wiktoria Kozioł, a weźmie w niej udział 30 artystów – absolwentów i wykładowców Wydziału Malarstwa Akademii Sztuki w Szczecinie, a także zaproszone do jednego z projektów studentki oraz osoby należące do Koła Gospodyń Wiejskich Stobno oraz Koła Emerytów, Rencistów i Inwalidów nr 2 w Stobnie. Wśród kilkudziesięciu prezentowanych prac znajdą się obrazy, rysunki, obiekty, instalacje i filmy, pokazywane nie tylko w salach wystawienniczych, ale także w pozostałych przestrzeniach muzeum (szatnia, klatka schodowa, korytarze, kasa).
Prace prezentowane na wystawie są własnością artystów, Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Narodowego w Szczecinie, Zachęty Sztuki Współczesnej w Szczecinie oraz prywatnych kolekcjonerów.
Osoby prezentujące prace na wystawie: Michał Banasik, Roman Bożejewicz, Piotr Bujak, Jakub Czyszczoń, Wojciech Dada, Inez Dapszus, Barbara Dąbrowska, Jagoda Dukiewicz, Agnieszka Grodzińska, Natalia Janus-Malewska, Alina Jasiorska, Natalia Karczewska, Marianna Kępka, Jadwiga Kolcz, Adrian Kolerski, Joanna Krawczyk, Paweł Książek, Natalia Laskowska, Olga Lewicka, Wojciech Łazarczyk, Teresa Matyja, Aleksandra Mrozowska, Łukasz Musielak, Hanna Nowicka, Grzegorz Nowotniak, Michał Orzechowski, Bartłomiej Otocki, Grażyna Pacyna, Halina Partyka, Piotr Pauk, Przemysław Piniak, Jolanta Resiak, Zbigniew Rogalski, Zbigniew Romańczuk, Daniel Rycharski, Lidia Sapińska, Aneta Sieniawska, Piotr Skiba, Anastazja Stańczyk, Remi Suda, Jolanta Szaruga-Dudek, Katarzyna Szeszycka, Małgorzata Szymankiewicz, Dorota Szynkaruk, Ewa Tenen, Jolanta Trat, Marzena Winiarczyk, Renata Wójcik, Aleksandra Zielińska.
Wystawie Mondo cane. Jak obsługiwać świat towarzyszą warsztaty dla dzieci w wieku 6‒10 lat, realizowane w ramach cyklu edukacyjnego „Muzeum sztuki – kurs plastyczny dla dzieci”.
Zabawy ze sztuką współczesną: sznurek-płótno! detale i struktury
1 kwietnia 2023, godz. 10.00‒11.00
Muzeum Narodowe w Szczecinie ‒ Muzeum Sztuki Współczesnej
ul. Staromłyńska 1
Tematem przewodnim zajęć będą zagadnienia związane z tworzeniem kolażu oraz pojęciem struktury. Układ strukturalny, którego elementy są powiązane ze sobą w określony sposób, oraz abstrakcyjny detal – fragment, staną się inspiracją do stworzenia ciekawej pracy plastycznej. Podczas zabaw ze sztuką współczesną będziemy poszukiwać różnorodnych detali w wybranych pracach artystów prezentowanych na wystawie. Być może będzie to barwa, która prześwituje na płótnie, czy zgrubienie fakturalne lub kawałek sznurka tworzący ciekawą kompozycję.
Przyjrzymy się różnorodnym kolażom z XX wieku, zwracając uwagę na materiały zastosowane w pracach Pabla Picassa i Georges’a Braque’a, takie jak piasek, kawałki drewna, szkło, ceratę i skrawki tkaniny. Zerwana sznurówka, muszla, kamyk oraz inne zwykłe i codzienne, przedmioty mogą stać się czymś tajemniczym, przyjmując wygląd niespotykanego stwora albo przenieść nas w zupełnie nową krainę. Celem zajęć jest zapoznanie się z pojęciami takimi jak: faktura, detale, struktura, kolaż, kompozycja, opanowanie zagadnień z zakresu języka i plastyki, podejmowanie działań twórczych z wykorzystaniem wiadomości dotyczących formy i struktury dzieła.
Prowadzenie: Agata Kamińska
Zapisy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Obowiązują limity miejsc i wcześniejsze zapisy.
Koszt: 10 zł od osoby
Wystawa Mondo cane. Jak obsługiwać świat czynna od 25 marca do 21 maja 2023
wernisaż: 24 marca 2023 (piątek), godzina 18.00 (wstęp wolny)
Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Sztuki Współczesnej
ul. Staromłyńska 1
kuratorka: Wiktoria Kozioł
koordynatorka: Magdalena Lewoc
organizatorzy: Muzeum Narodowe w Szczecinie, Akademia Sztuki w Szczecinie
