Fotograficzny dorobek Zofii Rydet porusza ogromem, artystyczną jakością oraz – co nie mniej istotne – także siłą historycznego zapisu. Pierwotnie nie do końca doceniany, umieszczany w kontekście ruchu fotoamatorskiego, współcześnie staje się inspiracją dla kolejnych pokoleń twórców i badaczy, a postać autorki – ikoną.
Jej wrażliwość zapisana w czarno-białych kadrach rozpięta jest pomiędzy dwoma biegunami, realistycznym i pozornie chłodnym podejściem „Zapisu socjologicznego”, najbardziej chyba rozpoznawalnym cyklem w jej dorobku a symbolicznym i emocjonalnym zawartym przykładowo w kolażach „Świata uczuć i wyobraźni”. Z jednej strony szorstkość dokumentalnego odzwierciedlenia, z drugiej ekspresyjne, surrealistyczne kompozycje. Te drugie, we współczesnym, cynicznym świecie, przez swój sentymentalizm, mogą niektórym wydawać się kłopotliwe, wstydliwe, ocierające się o kicz. Jednak ich współwystępowanie z reporterskimi cyklami, wzmacnia siłę ich oddziaływania.
Na wystawie w Muzeum Narodowym w Szczecinie zostanie zaprezentowany skromny fragment ogromnego dorobku. Będą to prace z cykli „Czas przemijania”, „Świat uczuć i wyobraźni” oraz „Nieskończoność dalekich dróg”.
Zofia Rydet – jedna z najwybitniejszych postaci fotografii polskiej. Urodziła się 5 maja 1911 roku w Stanisławowie na Kresach Wschodnich jako córka Józefy i Ferdynanda Rydetów. W 1933 roku ukończyła Główną Szkołę Gospodarczą w Snopkowie pod Lwowem, następnie pracowała w biurze Orbisu w Stanisławowie. Tam zastała ją wojną i kolejne okupacje: sowiecka, węgierska oraz niemiecka. Po wojnie i krótkim pobycie w Rabce osiedliła się w Bytomiu i prowadziła tam sklep papierniczo-zabawkarski. Gdy miała 40 lat na nowo odkryła swoją młodzieńczą fascynację fotografią. W 1954 roku, zachęcona sukcesami w lokalnych konkursach fotograficznych, wstąpiła do Gliwickiego Towarzystwa Fotograficznego, gdzie rozwijała umiejętności i ważne przyjaźnie z innymi fotografami. W 1961 roku już jako członkini ZPAF przeprowadziła się z Bytomia do Gliwic, gdzie od 1963 roku uczyła fotografii na Politechnice Gliwickiej. Równocześnie rozsyłała swoje zdjęcia na międzynarodowe przeglądy fotografii w Polsce i na całym świecie, zdobywając medale, wyróżnienia i międzynarodowe tytuły AFIAP i EFIAP. Dużo podróżowała w latach 60. odwiedziła m.in. Jugosławię, Włochy, Egipt, Grecję, Liban, Albanię, Hiszpanię, Węgry. Wykonywała zdjęcia reporterskie, przedstawiające dzieci, do swojego pierwszego ważnego cyklu fotograficznego zatytułowanego „Mały człowiek”, pokazywanego na szeregu wystaw indywidualnych, a w 1964 roku wydanego w formie albumu. Również jej kolejne przedsięwzięcia fotograficzne poświęcone były człowiekowi: „Czas przemijania” związany ze starością i powstający od końca lat 60. cykl surrealistycznych fotomontaży i kolaży „Świat uczuć i wyobraźni” prezentowany też w formie pokazów slajdów z podkładem muzycznym. Konsekwencją fascynacji człowiekiem i celem licznych podróży po Polsce był powstający od 1978 r. monumentalny „Zapis socjologiczny”. Pod koniec lat 70. Zofia Rydet zaprezentowała konceptualny cykl „Nieskończoność dalekich dróg”. Ostatnią ważną serią była realizowana na przełomie lat 80. i 90. „Suita śląska” zawierająca autocytaty z wcześniejszych fotografii. To kolaże i fotomontaże, które artystka skomponowała na kształt ludowych przedstawień sakralnych, dopełniając fotografie polnymi kwiatami, fragmentami tkanin i wycinkami z gazet. Zofia Rydet zmarła 24 sierpnia 1997 roku w Gliwicach. Jej prace znajdują się w najważniejszych zbiorach polskich: w Muzeum Narodowym we Wrocławiu w Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Śląskim w Katowicach Muzeum Fotografii w Krakowie, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, a także zagranicznych: m.in. w Museum of Modern Art w Nowym Jorku, Centre Georges Pompidou w Paryżu, Museum of Modern Art w Kioto i w National Museum of Photography, Film and Television w Bradford. W kręgu bliskich jej osób były najważniejsze postacie polskiego środowiska fotograficznego, artyści i teoretycy, m.in.: Anna Beata Bohdziewicz, Leszek Brogowski, Adam Bujak, Jerzy Busza, Urszula Czartoryska, Jerzy Garztecki, Jerzy Lewczyński, Krystyna Łyczywek, Józef Robakowski, Andrzej Różycki, Adam Sobota, Stefan Wojnecki. Główna część jej dorobku artystycznego aktualnie znajduje się w depozycie Fundacji im. Zofii Rydet, której celem jest promocja i redefiniowanie twórczości artystki.
Wystawa przygotowana we współpracy z Galerią Sztuki Współczesnej Miejsce sztuki 44 w Świnoujściu oraz z Fundacją im. Zofii Rydet w Krakowie.
Kurator: Andrzej Pawełczyk (Galeria ms44)
Koordynator MNS: Wojciech Ciesielski
Muzeum Narodowe w Szczecinie, ul. Wały Chrobrego 3
Wystawa czynna od 12 sierpnia do 8 października 2017 roku.
