Skarby dominikanów - wystawa w ramach Logosfery

Na wystawie Skarby dominikanów prezentowane są obrazy, rzeźby i rzemiosło artystyczne ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie, które korespondują z ornatami dominikańskimi z XVIII i XX wieku, pochodzącymi z Muzeum Archidiecezjalnego w Poznaniu, oraz dokumentami z Archiwum Państwowego w Szczecinie.

Wyjątkowym eksponatem jest mszał Missale iuxta ritum Sacri Ordinis Praedicatorum, wydrukowany w Tournai w 1881 roku, symbolizujący liturgię, która jest dla dominikanów jednym z czterech filarów życia zakonnego, a także XX wieczny sztandar z herbem i charakterystyczną dewizą dominikanów na wstędze: Laudare, benedicere, praedisere (Chwalić, błogosławić, głosić prawdę).

Ponad tysiąc lat temu św. Jan z Damaszku określił ikonę przestrzenią otwierającą człowieka na misterium, oknem, które nie zatrzymuje obserwatora na sobie, ale odsyła go do doświadczenia przebywania w obecności Boga. Piękno tym samym stało się instrumentem do wyrażenia tego, co transcendentne i święte, tego, w czym zawarta jest głęboka Prawda. Kilka wieków później Bracia Kaznodzieje stanęli przed zadaniem studiowania i kontemplacji tej Prawdy, którą Bóg zechciał podzielić się ze światem. Wśród wielu dróg wiodących do poznania Boga sztuka, a w sposób szczególny malarstwo, zyskała szczególną rolę. I choć może się wydawać, że artysta nie wypowie tej samej Prawdy co teolog, w Zakonie Kaznodziejskim, wśród dominikanów, oba te powołania splotły się w Jedno. Piękno stało się drogą wyrażania Prawdy, a sztuka ścieżką głoszenia Królestwa Niebieskiego. Bogactwo barw jest jak wielość dróg szerzenia Ewangelii w tradycji dominikańskiej. Kontemplacja piękna poprowadziła Fra Angelica do poznania Bożych tajemnic i zachwytu nad Świętą Prawdą, którą z głęboką wrażliwością głosił swoimi dziełami.Piotr Oleś OP

Dominikanie na Pomorzu Zachodnim

Dominikanie – katolicki zakon męski założony w 1216 roku przez św. Dominika Guzmána, „szczególnie dla kaznodziejstwa i zbawiania dusz”. Oficjalna łacińska nazwa to Ordo Praedicatorum (pol. Zakon Kaznodziejów), stąd skrót OP przy nazwiskach zakonników, czasem w wersji spolszczonej – ZK. Dominikanie to nazwa potoczna, pochodząca od imienia założyciela (łac. Dominicus). 

Pierwszy klasztor dominikański na Pomorzu Zachodnim znajdował się w Kamieniu Pomorskim. Zakonnicy przybyli tu z Krakowa, prawdopodobnie za sprawą św. Jacka Odrowąża. Jak wiemy z niedatowanego dokumentu, około 1227 roku  książę pomorski Warcisław III (1211–1264) nadał im grunt przy kościele św. Idziego. Wśród świadków nadania był biskup kamieński Konrad II. Kres konwentu nastał w 1534 roku po tym, gdy książęta pomorscy – Barnim IX Pobożny (1501–1573) i Filip I (1515–1560) – na Sejmiku Trzebiatowskim przyjęli jako religię państwową luteranizm, sekularyzując tym samym wszystkie dobra kościelne. Od tego czasu zabudowania klasztorne oraz kościół św. Idziego ulegały powolnej dewastacji, a większość zakonników opuściła Kamień Pomorski. 

Historia zakonu w Szczecinie rozpoczyna się na początku lat 70. ubiegłego wieku. Wówczas o. Aleksander Hauke-Ligowski wraz z o. Januarym Puszem odwiedzili kilka razy miasto, poszukując odpowiedniego miejsca do założenia klasztoru. Jednak  dopiero 30 czerwca 1988 roku ówczesny prowincjał, o. Tadeusz Marek, skierował do biskupa Kazimierza Majdańskiego oficjalne zgłoszenie przez dominikanów gotowości do pracy. Odpowiedź pozytywna przyszła 22 grudnia 1988 roku z podaniem konkretnej lokalizacji – zbieg ulic Unisławy i Wielkopolskiej. 15 maja 1989 roku do Szczecina przyjechał pierwszy z zakonników – o. Jan Piątkowski.