„Joanna Borkowska. W świecie powolnego malarstwa”

Mimo wielokrotnie ogłaszanej śmierci malarstwa medium to nie tylko przetrwało, ale wręcz rozkwitło – a przynajmniej takie wrażenie można odnieść, kiedy spojrzymy na niezliczone wystawy poświęcone malarstwu oraz astronomiczne ceny, za jakie zostały sprzedane niektóre płótna w ostatnich latach.

Zainteresowanie, którym nadal cieszy się to wielowiekowe medium, można tłumaczyć na wiele sposobów, od nieustającej nostalgii za unikalnymi, ręcznie wykonanymi dziełami, po teorie fetyszyzmu towarowego.

Choć w tych socjologicznych wyjaśnieniach bez wątpienia tkwi ziarno prawdy, oczywiste wydaje się, że utrzymująca się popularność malarstwa wynika z głębokiej potrzeby doznań, jakie może zaoferować jedynie ten rodzaj sztuki. Od czasów prehistorycznych, od momentu powstania malowideł ściennych w Lascaux i Chauvet, ludzkość pociągały przestrzenie wypełnione żywymi kolorami. Jest to oznaka nie tylko głodu obrazów, ale również fascynacji barwnymi powierzchniami.

Na swoich świetlistych, abstrakcyjnych płótnach o subtelnej teksturze Joanna Borkowska nawiązuje do tego wiekowego zjawiska, jednocześnie manifestując swój wkład w odnowę współczesnego malarstwa. Patrzenie na jeden z obrazów Borkowskiej, w którym żaden z elementów kompozycji nie dominuje nad innym, jest pochłaniającym doświadczeniem. Nawiązując do techniki malarskiej all-over painting, której prekursorami byli Jackson Pollock i Barnett Newman, Borkowska tworzy od krawędzi do krawędzi strukturalne obrazy, opierające się na malarstwie barwnych płaszczyzn. W swojej pracy wykorzystuje fizyczne właściwości materiałów, odkrywając poetyckie powiązania pomiędzy zdarzeniami w jej twórczości a większymi układami obserwowanymi we wszechświecie. Szczegóły dostrzegalne w jej obrazach dzięki uważnej obserwacji przywołują na myśl zjawiska ze świata przyrody, takie jak systemy rzeczne oraz układy nerwów liści, rozgwieżdżone nocne niebo czy też wzory pozostawione na piasku przez falę przypływu. Ten fraktalny aspekt mikro i makro jej dzieł ma zarazem sens fenomenologiczny oraz metafizyczny. 

Można doświadczyć go jedynie dzięki cierpliwej, wytrwałej analizie. Warto podkreślić, że obrazy Borkowskiej stanowią przeciwieństwo obsesji na punkcie szybkości, jaka cechuje znaczną część modernistycznego dorobku, czego początków można doszukiwać się w 1909 r., kiedy to Filippo Tommaso Marinetti, impresario włoskiego futuryzmu, oznajmił: „Oświadczamy, że wspaniałość świata wzbogaciła się o nowe piękno: piękno szybkości!” W obecnej kulturze zaawansowanych technologii każda chwila naszego życia przesiąknięta jest obsesją na punkcie szybkości. Obrazy Borkowskiej, będące wręcz antytezą strumienia obrazów z Instagrama, zachęcają nas do wyhamowania tempa wizualnego doświadczania świata. Tym samym wpisują się w rozwijający się ruch Slow Art, zaakcentowany w takich książkach, jak Pochwała powolności. Jak zwolnić tempo i cieszyć się życiem (2004) Carla Honorégo oraz Slow Art: the Experience of Looking, Sacred Images to James Turrell (2017) Ardena Reeda. W eseju pod tytułem Slow Art in an Age of Speed, opublikowanym niedawno w magazynie „Tate Etc”, Jonathan P. Watts przytoczył wyniki badania z 2017 r., w którym wykazano, że widzowie Instytutu Sztuki w Chicago poświęcają średnio 28,63 sekundy na kontakt z dziełem sztuki. Wyczulona na świat przyrody i historię abstrakcji Borkowska przeciwstawia się tego rodzaju przelotnym wizualnym doznaniom, tworząc „powolne” obrazy przeznaczone do dłuższej kontemplacji – czegoś, co zawsze było nam potrzebne, obecnie być może bardziej niż kiedykolwiek wcześniej.

                                                                                                                                                                      Raphael Rubinstein

 

Joanna Borkowska‒ malarka abstrakcyjna urodzona w Polsce, mieszka i pracuje w Warszawie i Nowym Jorku. Studiowała nauki polityczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, Uniwersytecie Oksfordzkim i Uniwersytecie Paul Valéry w Montpellier. Tytuł doktora otrzymała w 2004 r. na UJ, gdzie w latach 2001–2007 wykładała m.in. historię myśli politycznej i stosunki międzynarodowe. Jej specjalizacją były ruchy dysydenckie, co zaowocowało wydaniem w 2006 r. książki Kataryzm. Spór o dualizm średniowieczny. Jesienią 2007 r. zrezygnowała z pracy naukowej i całkowicie poświęciła się malarstwu. Po debiucie w 2009 r. wystawą indywidualną w Muzeum Narodowym w Szczecinie jej prace były wystawiane we Włoszech, Monako, Szwajcarii, Hiszpanii, Stanach Zjednoczonych oraz w Polsce. Brała udział w rezydencjach artystycznych: Matadero Madrid – Centrum Sztuki Współczesnej, Art Omi w Ghent w Stanie Nowy Jork oraz Residency Unlimited w Nowym Jorku.

 

Raphael Rubinstein ‒ nowojorski poeta, pisarz i krytyk sztuki, jest autorem wielu książek, m.in. Polychrome Profusion: Selected Art Criticism 1990‒2002 (Hard Press Editions), The Afterglow of Minor Pop Masterpieces (Make Now) oraz The Miraculous (Paper Monument). Pod jego redakcją ukazała się antologia Critical Mess: Art Critics State of their Practice (Hard Press Editions). Od 1997 r. do 2007 r. był starszym redaktorem czasopisma „Art in America”, z którym nadal współpracuje. Obecnie jest profesorem studiów krytycznych na University of Houston School of Art. W 2002 r. rząd francuski nadał mu tytuł Kawalera Orderu Sztuki i Literatury. W 2010 r. jego blog The Silo wygrał Creative Capital / Warhol Foundation Arts Writers Grant, a w 2014 r. blog otrzymał nagrodę Best Blog Award of Excellence od Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Sztuki.

 

 

JOANNA BORKOWSKA: IN THE REALM OF SLOW PAINTING 

Despite the many announcements of its death, the medium of painting has not only survived but flourished, at least if we are to judge by the countless exhibitions given over to paintings and the astronomical prices certain canvases have earned at auction in recent years. There are a variety of explanations for why such an ancient medium continues to attract so much attention, ranging from persistent nostalgia for the unique handmade object to theories about commodity fetishism. While there is no doubt some truth in such sociological explanations, it also seems clear that the continuing popularity of painting corresponds to a deep need for the kind of experience that painting alone can offer. Since prehistoric times, since the time of the wall paintings of Lascaux and Chauvet, humans have been gravitating to spaces with vividly colored walls. This signifies not only a hunger for images, but also an attraction to colored surfaces.

In her radiant, subtly textured abstract canvases, Joanna Borkowska connects to this long-standing phenomenon, while also contributing to the vitality of contemporary painting. To look at one of Borkowska’s paintings is to encounter an immersive experience where no single part of the composition dominates any other. Building on the all-over technique pioneered by Jackson Pollock and Barnett Newman, Borkowska creates edge-to-edge planar structures through patterns of marks and fields of color. Her process draws on the physical properties of her materials, and in doing so discovers poetic connections between events in her art and larger structures in the world. Details in her paintings, which reward close scrutiny, evoke phenomena of the natural world such as river systems and the veins of leaves, the star-filled night sky and the patterns left in sandy beaches by an ebb tide. This fractal, micro-macro aspect of her art is at once phenomenological and metaphysical.

Access to this experience only comes with patient, sustained looking. It’s important to recognize how Borkowska’s paintings stand in opposition to the obsession with speed that characterized so much of modernism, at least since 1909 when the impresario of Italian Futurism, Filippo Tommaso Marinetti, announced: “We affirm that the beauty of the world has been enriched by a new form of beauty: the beauty of speed.” In our current high-tech culture, the obsession with speed permeates every moment of our lives. Borkowska’s paintings, which are the opposite of an Instagram image stream, invite us to decelerate our visual world. As such they belong to the growing “Slow Art” movement, articulated in books such as Carl Honoré’s In Praise of Slow: Challenging the Cult of Speed (2004) and Arden Reed’s Slow Art: the Experience of Looking, Sacred Images to James Turrell (2017). In a recent essay for the magazine “Tate Etc” titled Slow Art in an Age of Speed, Jonathan P. Watts cited a 2017 research study showing that visitors to the Art Institute of Chicago spent an average 28.63 seconds looking at artworks. Attuned to the natural world and to the history of abstraction, Borkowska defies such rapid visual consumption by making slow paintings for durational looking, something we have always needed, and now perhaps more than ever.

                                                                                                                                                             Raphael Rubinstein

 

Joanna Borkowska ‒ an abstract painter born in Poland, lives and works in New York and Warsaw. She studied political science at the Jagiellonian University, the University of Oxford, and Paul Valéry University of Montpellier, France. She earned her doctorate in 2004 from the Jagiellonian University in Krakow, where she lectured on the history of political thought and international relations from 2001 to 2007. In 2006, she published a book, Catharism: A Dispute Over Medieval Dualism. In the fall of 2007, she left her academic position in order to develop her artistic work. After debuting in 2009 with a solo exhibition in the National Museum in Szczecin, she has exhibited in Italy, Monaco, Switzerland, Spain, and the United States, as well as throughout Poland. She has been an artist in residence at Matadero Madrid – Contemporary Art Center, Art Omi in Ghent, NY, and Residency Unlimited in New York City.

Raphael Rubinstein ‒ a New York-based poet and art critic whose numerous books include Polychrome Profusion: Selected Art Criticism 1990‒2002 (Hard Press Editions), The Afterglow of Minor Pop Masterpieces (Make Now) and The Miraculous (Paper Monument). He edited the anthology Critical Mess: Art Critics on the State of their Practice (Hard Press Editions). From 1997 to 2007 he was a senior editor at Art in America, where he continues to be a contributing editor. He is currently professor of critical studies at the University of Houston School of Art. In 2002, the French government presented him with the award of Chevalier in the Order of Arts and Letters. In 2010, his blog The Silo won a Creative Capital / Warhol Foundation Arts Writers Grant and in 2014 it was given a Best Blog Award of Excellence by the International Association of Art Critics. 

 

 MNS w swiecie powolnego malarstwa zaproszenie small

 

 

Joanna Borkowska. W świecie powolnego malarstwa  

 

Muzeum Narodowe w Szczecinie–Muzeum Sztuki Współczesnej
ul. Staromłyńska 1

15 listopada 2019–5 stycznia 2020

Wernisaż: 14 listopada 2019 (czwartek), godzina 18.00, wstęp wolny

 

Kurator: Raphael Rubinstein
Kuratorki ze strony MNS: Magdalena Lewoc, Marlena Chybowska-Butler

Organizator: Muzeum Narodowe w Szczecinie

 

Wystawie W świecie powolnego malarstwa towarzyszą warsztaty pt. Tonacje – Kreacje. O poszukiwaniu kolorów w twórczości Joanny Borkowskiej  realizowane w ramach programu edukacyjnego Sztuka współczesna dla dzieci adresowanego do dzieci w wieku 6-12 lat.

1. Tony i tonacje – nie tylko o bieli i czerni…
24.11.2019, godz. 10.00-12.00

2. Kropki w pasy – gra z kształtem i kolorem / eksperymenty
01.12.2019, godz. 10.00-12.00

Prowadząca: Agata Kamińska
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
tel. (+48) 797 705 277 

Wstęp: 10 zł / 1 os.

Liczba miejsc ograniczona.

Obowiązują wcześniejsze zapisy!

 

 

Joanna Borkowska Frequencies Blue 2013 oil and pigments on canvas 140 x 100 cm

Joanna Borkowska, Frequencies Blue, 2013, oil and pigments on canvas, 140 x 100 cm

 

Joanna Borkowska Frequencies Red 2013 oil and gold pigment on cancas 100 x 140 cm

Joanna Borkowska, Frequencies Red, 2013, oil and gold pigment on cancas, 100 x 140 cm

 

 Joanna Borkowska Frequencies White 2014 oil and pigments on canvas 140 x 100 cm

Joanna Borkowska, Frequencies White, 2014, oil and pigments on canvas, 140 x 100 cm

 
  • JOANNA BORKOWSKA. W ŚWIECIE POWOLNEGO MALARSTWA
  • Autor: Brak danych
  • JOANNA BORKOWSKA. W ŚWIECIE POWOLNEGO MALARSTWA
  • Autor: Brak danych
  • JOANNA BORKOWSKA. W ŚWIECIE POWOLNEGO MALARSTWA
  • Autor: Brak danych
  • JOANNA BORKOWSKA. W ŚWIECIE POWOLNEGO MALARSTWA
  • Autor: Brak danych
  • JOANNA BORKOWSKA. W ŚWIECIE POWOLNEGO MALARSTWA
  • Autor: Brak danych
  • JOANNA BORKOWSKA. W ŚWIECIE POWOLNEGO MALARSTWA
  • Autor: Brak danych
  • JOANNA BORKOWSKA. W ŚWIECIE POWOLNEGO MALARSTWA
  • Autor: Brak danych
  • JOANNA BORKOWSKA. W ŚWIECIE POWOLNEGO MALARSTWA
  • Autor: Brak danych
  • JOANNA BORKOWSKA. W ŚWIECIE POWOLNEGO MALARSTWA
  • Autor: Brak danych
  • JOANNA BORKOWSKA. W ŚWIECIE POWOLNEGO MALARSTWA
  • Autor: Brak danych
  • JOANNA BORKOWSKA. W ŚWIECIE POWOLNEGO MALARSTWA
  • Autor: Brak danych