Gabinet Pomorski. W zwierciadle monet, banknotów i pieczęci

"Gabinet Pomorski..." to nowa wystawa stała ze zbiorów Działu Numizmatyki Muzeum Narodowego w Szczecinie prezentująca historię pomorskich monet, banknotów i pieczęci.

W ich treść wpisane jest zarówno panowanie książęcej dynastii Gryfitów, jak i władztwo królów szwedzkich i pruskich, elektorów brandenburskich oraz cesarzy niemieckich. Te małe krążki poza swoimi podstawowymi funkcjami – środka wymiany i środka uwierzytelniającego dokument, są grupą bardzo bogatą w warstwę wizualną. Dziś, gdy straciły swe praktyczne znaczenie pozostają świadectwem minionych wydarzeń i idei – zwierciadłem pomorskiej historii. 

Ekspozycja podzielona została na trzy części. W pierwszej sali znajdują się pomorskie pieczęcie funkcjonujące w przestrzeni miejskiej od XIV do XIX w. Są to obiekty należące przede wszystkim do władz i urzędów miejskich oraz cechów rzemieślniczych. Treści oddane w polach pieczęci odnoszą się do życia gospodarczego, społecznego, politycznego i religijnego miasta. Przedstawiony materiał podzielono na grupy tematyczne, co pozwala wychwycić najpopularniejsze symbole, a także prześledzić kwestie dominujące w obrazach pieczętnych. Z zabytkami sfragistycznymi zestawiono inne zabytki, które ożywiają poszczególne motywy i umiejscawiają je w realiach współczesnych pieczęciom i ich twórcom.

W drugiej przestrzeni wystawienniczej można się zapoznać z mało znanym epizodem w historii Pomorza Zachodniego, jakim w okresie pierwszej wojny światowej oraz w czasie inflacji była emisja pieniądza zastępczego. Wybuch wojny i trudności wynikające z braku bilonu doprowadziły do wydawania pieniędzy zastępczych w postaci bonów – tzw. notgeldów przez nieuprawnione do tego władze samorządowe oraz osoby prowadzące działalność gospodarczą. W latach 1917-1920 w obiegu pojawiły się również monety. Pieniądze te od emisji oficjalnych różniły się materiałem, kształtem, wymiarem i zdobnictwem. Monety wykonywano najczęściej z cynku i żelaza, nadając im często specyficzne kształty; bony drukowano w nietypowych wymiarach. Duża część notgeldów emitowanych po 1920 r. dzięki niezwykle bogatej i różnorodnej tematyce jest obecnie ważnym źródłem ikonograficznym. 

Trzecia sala ukazuje rolę monety jako środka przekazu informacji. Na obraz pomorskiego mennictwa składają się zarówno emisje władców, jak i miast oraz biskupów kamieńskich. Wystawa, choć koncentruje się na ikonografii, odzwierciedla zarazem historię monety na Pomorzu w okresie od XII do XIX stulecia. Początek tej drogi wyznaczają dwustronne denary bite w XII w. przez książąt z linii szczecińskiej i dymińskiej.   Średniowieczne mennictwo zdominowały emisje miejskie i biskupów kamieńskich z ikonografią odnoszącą się do sfery sacrum i profanum. Okres nowożytny obfituje w książęce emisje obiegowe i okolicznościowe, utrwalające znane od stuleci znaki. Po wymarciu w 1637 r. dynastii Gryfitów podzielone księstwo znalazło się w dwóch różnych obszarach walutowych. Jego wschodnia część została ściśle związana z państwem brandenburskim i włączona do nowego systemu monetarnego. Otwarta na krótko w 1689 r. mennica w Stargardzie biła pieniądze według systemu brandenburskiego. W zachodniej części władcy szwedzcy kontynuowali pomorskie mennictwo, zastane motywy ikonograficzne i tytuły.  Ostatnie emisje pomorskie powstały w 1808 r. w Stralsundzie.

W tej samej sali znajdują się dwa skarby zawierające monety pomorskie: późnośredniowieczny z Pyrzyc i nowożytny z Choszczna . Są to największe depozyty (łącznie ok. 5,5 tys. monet) spośród ponad trzydziestu zgromadzonych w Dziale Numizmatyki. Oba odkryte przypadkowo podczas prac ziemnych, przetrwały w dużym stopniu kompletności wraz z fragmentami naczyń glinianych.

 

 Otwarcie wystawy jest jednym z wydarzeń uroczystej inauguracji Muzeum Tradycji Regionalnych.

 

miejsce: Muzeum Narodowe w Szczecinie, Muzeum Tradycji Regionalnych, ul. Staromłyńska 27

otwarcie wystawy: 4 lutego 2016 (czwartek), godzina 18.00, wstęp wolny

kurator: Genowefa Horoszko

finansowanie: projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007-2013

partner wystawy: Narodowy Bank Polski [projekt realizowany w ramach programu edukacji ekonomicznej]

Muzeum Tradycji Regionalnych: Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu Województwa Zachodniopomorskiego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007-2013.

  • Gabinet Pomorski. W zwierciadle monet, banknotów i pieczęci (fot. Michał Wojtarowicz)
  • Autor: Brak danych
  • Gabinet Pomorski. W zwierciadle monet, banknotów i pieczęci (fot. Michał Wojtarowicz)
  • Autor: Brak danych
  • Gabinet Pomorski. W zwierciadle monet, banknotów i pieczęci (fot. Michał Wojtarowicz)
  • Autor: Brak danych
  • Gabinet Pomorski. W zwierciadle monet, banknotów i pieczęci (fot. Michał Wojtarowicz)
  • Autor: Brak danych
  • Gabinet Pomorski. W zwierciadle monet, banknotów i pieczęci (fot. Mieszko Pawłowski)
  • Autor: Brak danych
  • Gabinet Pomorski. W zwierciadle monet, banknotów i pieczęci (fot. Mieszko Pawłowski)
  • Autor: Brak danych
  • Gabinet Pomorski. W zwierciadle monet, banknotów i pieczęci (fot. Mieszko Pawłowski)
  • Autor: Brak danych
  • Gabinet Pomorski. W zwierciadle monet, banknotów i pieczęci (fot. Mieszko Pawłowski)
  • Autor: Brak danych
  • Gabinet Pomorski. W zwierciadle monet, banknotów i pieczęci (fot. Mieszko Pawłowski)
  • Autor: Brak danych
  • Gabinet Pomorski. W zwierciadle monet, banknotów i pieczęci (fot. Mieszko Pawłowski)
  • Autor: Brak danych
  • Gabinet Pomorski. W zwierciadle monet, banknotów i pieczęci (fot. Mieszko Pawłowski)
  • Autor: Brak danych

logotypy unijne rpo przelomy