W 1946 roku Pracownia Ceramiki przy Dziale Archeologii, zajmująca się porządkowaniem zbiorów zabytków wykopaliskowych, zainicjowała działalność konserwatorską w Muzeum Narodowym w Szczecinie, wówczas Muzeum Pomorza Zachodniego. W 1956 roku utworzono Pracownię Konserwacji Zabytków przy Dziale Sztuki. Rozpoczęto wówczas działania profilaktyczne i konserwatorskie w zakresie ochrony zbiorów sztuki, zwłaszcza średniowiecznej i nowożytnej. W 1960 roku utworzono Pracownię Drewna i Metalu przypisaną do Działu Morskiego. W 1971 roku pracownie konserwatorskie zostały merytorycznie zintegrowane i utworzono Dział Konserwacji Zabytków. W 1990 roku pracownie konserwatorskie zlokalizowano w pawilonie na Wałach Chrobrego i przemianowano na Dział Konserwacji Zbiorów. Pod koniec 1990 roku powołano Pracownię Konserwacji Papieru i Skóry, a w 1994 roku rozpoczęto systematyczną konserwację obiektów kamiennych. W 2008 roku powstała Pracownia Konserwacji Mebli, która przejęła opiekę nad zbiorami mebli, broni, makiet oraz modeli statków i okrętów.
Pracownicy Działu Konserwacji wraz z pracownikami poszczególnych działów merytorycznych sprawują opiekę nad zbiorami własnymi oraz obiektami wypożyczanymi przez muzeum. W pracowniach specjalistycznych przeprowadzane są prace konserwatorskie i restauratorskie przy dziełach sztuki (malarstwo, grafika, rzeźba), wyrobach rzemiosła i rzemiosła artystycznego oraz przy obiektach etnograficznych, archeologicznych, nautologicznych pochodzenia europejskiego i pozaeuropejskiego. Dzięki staraniom konserwatorów wystawy stałe i czasowe są stale wzbogacane o interesujące i cenne obiekty, które wcześniej, z uwagi na ich stan, przechowywano w magazynach. Prace badawcze wykonane podczas konserwacji przyniosły szereg ciekawych odkryć z zakresu budowy i historii obiektu. Wyniki tych prac prezentowano na konferencjach naukowych w Łodzi, Toruniu i Ziesar (Niemcy) oraz publikowano w „Biuletynie Konserwatorów Dzieł Sztuki” i „Materiałach Zachodniopomorskich”.
Dział w ograniczonym zakresie prowadzi także działalność edukacyjną i popularyzatorską, udostępniając zwiedzającym swoje pracownie podczas Zachodniopomorskich Festiwali Nauki. W ramach programu Chatka Młodego Konserwatora pracownie działu prowadzą trzydniowe zajęcia praktyczne dla organizacji Jugendbauhütte Stralsund/Szczecin. Grupy młodzieży z Niemiec i Polski zapoznają się problematyką działalności muzeum oraz wykonują pod nadzorem pracowników działu wiele zabiegów konserwatorskich: oczyszczanie, sklejanie, wypełnianie i retuszowanie ubytków, wykonywanie form i odlewanie ornamentów, złocenie złotem płatkowym, dublowanie obrazu na stole próżniowym itp. Ponadto studenci z uczelni polskich, a ostatnio także zagranicznych, odbywają w Dziale Konserwacji staże i praktyki w wybranych pracowniach specjalistycznych.
Konserwatorzy MNS przedstawiali swoje dokonania na wystawach związanych z konserwacją i ochroną zabytków. Wykonany w latach 1962–1965 tzw. lakprofil, będący utrwalonym przekrojem gruntu z wykopu archeologicznego, ukazującym nawarstwienia kulturowe na szczecińskim Podzamczu, przedstawiano w Warszawie na wystawie XXX-lecie konserwatorstwa (obecnie eksponowany w Muzeum Historii Szczecina). W latach 1997–2001 Dział Konserwacji brał udział w wystawach związanych Targami Konserwacji i Renowacji Zabytków Antikon. Prezentowano wówczas najciekawsze realizacje konserwatorskie w formie plansz z fotogramami oraz demonstrowano niektóre techniki stosowane w trakcie prac konserwatorskich i restauratorskich. W 2002 roku muzealni konserwatorzy zrzeszeni w Związku Polskich Artystów Plastyków uczestniczyli w wystawie zbiorowej Sztuka konserwacji – konserwacja sztuki, ukazującej dorobek szczecińskich konserwatorów dzieł sztuki. W Galerii Kierat 1 przedstawiali fotogramy, kopie malarstwa sztalugowego, tablicowego i miniatorskiego oraz prace rzeźbiarskie i rysunkowe. W latach 2001–2005 przeprowadzono rekonstrukcję dekoracji malarskiej holu (wykonanej około 1913 roku) w budynku MNS na Wałach Chrobrego. W 2008 roku konserwatorzy malarstwa rozpoczęli w skrzydle północnym odsłanianie malowideł ściennych w stylu pompejańskim zamalowanych po drugiej wojnie światowej.
Najważniejsze realizacje konserwatorskie w ostatnich latach:
Pracownia Konserwacji Malarstwa i Rzeźby Polichromowanej
- Autor nieznany według sztychu Kiliana, „Portret książęcy Jana Fryderyka”, II poł. XVII w., Pomorze, olej, deska
- Autor: Brak danych
- Wyrób lokalny, figurka panienki cukrowej z koszem kwiatów, XX w., Tunezja, cukier
- Autor: Brak danych
- Wyrób lokalny, figurka panienki cukrowej z koszem kwiatów, XX w., Tunezja, cukier
- Autor: Brak danych
Pracownia Konserwacji Ceramiki, Szkła i Kamienia
- Figura grobowa przedstawiająca taoistyczne bóstwo ziemi Di Guan, Dynastia Tang (618-906), (konserwacja 2010r.)
- Autor: Brak danych
- Figura grobowa przedstawiająca taoistyczne bóstwo ziemi Di Guan, Dynastia Tang (618-906), (konserwacja 2010r.)
- Autor: Brak danych
- Kafel piecowy z przedstawieniem Adama i Ewy, pocz. XVIII w., Niemcy płn., (konserwacja 2002-2003)
- Autor: Brak danych
- Kafel piecowy z przedstawieniem Adama i Ewy, pocz. XVIII w., Niemcy płn., (konserwacja 2002-2003)
- Autor: Brak danych
- Waza, XVIII w., Stralsund, Niemcy, fajans malowany i złocony, (konserwacja 2004-2005)
- Autor: Brak danych
- Waza, XVIII w., Stralsund, Niemcy, fajans malowany i złocony, (konserwacja 2004-2005)
- Autor: Brak danych
- Witraż z Kościoła św. Piotra i Pawła w Szczecinie, 1860 r., Königliche Institut für Glasmalerei, Berlin, (konserwacja 2010-2011)
- Autor: Brak danych
- Witraż z Kościoła św. Piotra i Pawła w Szczecinie, 1860 r., Königliche Institut für Glasmalerei, Berlin, (konserwacja 2010-2011)
- Autor: Brak danych
- Obiekty pozyskane w trakcie badań archeologicznych: zespół ceramiki z osady średniowiecznej w Dargobądzu, (konserwacja 2003 - 2008)
- Autor: Brak danych
- Obiekty pozyskane w trakcie badań archeologicznych: zespół ceramiki z osady średniowiecznej w Dargobądzu, (konserwacja 2003 - 2008)
- Autor: Brak danych
- Obiekty pozyskane w trakcie badań archeologicznych: zespół ceramiki z osady średniowiecznej w Dargobądzu, (konserwacja 2003 - 2008)
- Autor: Brak danych
- Popielnica grobowa z badań w Zwierzynku z wczesnej epoka brązu, (konserwacja 2015)
- Autor: Brak danych
- Popielnica grobowa z badań w Zwierzynku z wczesnej epoka brązu, (konserwacja 2015)
- Autor: Brak danych
- J. G. Schadow, Rzeźba pomnikowa Fryderyka Wielkiego, 1793, marmur, realizacja we współpracy z rzeźbiarzem R. Zarzyckim, (konserwacja 2007 – 2011)
- Autor: Brak danych
- J. G. Schadow, Rzeźba pomnikowa Fryderyka Wielkiego, 1793, marmur, realizacja we współpracy z rzeźbiarzem R. Zarzyckim, (konserwacja 2007 – 2011)
- Autor: Brak danych
- Bernhard Bleeker, Rzeźba pomnikowa Mojżesza, 1911, marmur, (konserwacja 2014 – 2015)
- Autor: Brak danych
Pracownia Konserwacji Papieru i Skóry
Pracownia Konserwacji Drewna i Metali
- Skrzynia skarbiec, XVI w.(?), Niemcy, żelazo ,żelazo złocone, drewno, (konserwacja 2015)
- Autor: Brak danych
- Skrzynia skarbiec, XVI w.(?), Niemcy, żelazo ,żelazo złocone, drewno, (konserwacja 2015)
- Autor: Brak danych
- Obraz Matki Boskiej Ostrobramskiej, 1825 r., Wilno, Litwa, blacha mosiężna złocona i srebrzona, papier, tkanina, drewno, szkło, (konserwacja 2015)
- Autor: Brak danych