Hans Hartig. Wirtuoz pomorskiego krajobrazu

Na kameralnej ekspozycji można zobaczyć obrazy Hansa Hartiga znajdujące się w kolekcji Muzeum Narodowego w Szczecinie oraz najnowszy nabytek – „Nabrzeże rybackie zimą” z 2. dekady XX wieku.

Wystawę uzupełniają fotografie oraz pocztówki z kolekcji Zenona Owczarka z Nowego Warpna, badacza losów i twórczości artysty. Wystawa powstała jako jeden z elementów programu muzealnego wydarzenia z okazji 150. rocznicy urodzin malarza (5 października 2023).

 

Hans Hartig (1873 Carvin, obecnie Karwin – 1936 Berlin)

Pierwszych lekcji rysunku udzielał Hansowi Hartigowi Theodor Kugelmann, szczeciński malarz i nauczyciel rysunku w Gimnazjum Fundacji Mariackiej w Szczecinie. W 1894 roku kontynuował naukę jako wolny słuchacz w klasie pejzażu Paula Vorganga w Królewsko-Pruskiej Akademii Sztuk Pięknych w Berlinie. Po odbyciu rocznej służby wojskowej w 2. regimencie grenadierów Fryderyka Wilhelma IV w Szczecinie powrócił do Berlina i w 1899 ponownie dołączył do klasy pejzażu Paula Vorganga, a w kolejnym roku akademickim trafił do klasy mistrzowskiej Eugena Brachta, uznawanego w środowisku berlińskim za prekursora pleneryzmu. Ze swoimi studentami prowadził on zajęcia na wolnym powietrzu, podkreślając znaczenie światła i relacje między światłem a barwą w malarstwie.

Pierwszym znaczącym osiągnięciem Hartiga była ekspozycja obrazu Dolina Odry w sali Eugena Brachta podczas Wielkiej Wystawy Berlińskiej w 1901 roku oraz wkrótce jego zakup do zbiorów berlińskiej Galerii Narodowej. Po przeniesieniu się Brachta w 1902 roku do Królewsko-Saskiej Akademii Sztuk Pięknych w Dreźnie, Hartig, podobnie jak inni studenci, podążył za mistrzem, by nadal studiować pod jego okiem.

Po zakończeniu studiów w 1906 roku Hartig powrócił do Berlina, w którym osiadł na stałe. Postanowił specjalizować się w widokach pomorskich miast, miasteczek i wsi i ich dawnej architektury. Podstawą kompozycji malarskich stanowiły liczne szkice i studia rysunkowe, chętnie także fotografował motywy do swoich przyszłych obrazów. Obrazy Hartiga o tematyce marynistycznej cieszyły się uznaniem odbiorców, popularność artyście zapewniły także wysokonakładowe graficzne reprodukcje jego dzieł malarskich. W 1909 roku wziął udział w wystawie sztuki niemieckiej w Nowym Jorku, prezentując Widok portu zimą, w 1910 roku zaś podczas dorocznej ekspozycji Wielkiej Wystawy Berlińskiej zdobył nagrodę Królewsko-Pruskiej Akademii Sztuk Pięknych za obraz ukazujący nadmorski jesienny ogród, która umożliwiła artyście studyjny pobyt w 1911 roku na wyspie Sylt.

W 1913 roku uczestniczył w Biennale w Wenecji, w 1914 roku dostąpił zaszczytu oprowadzania po Wielkiej Wystawie Berlińskiej cesarza Wilhelma II. Stał się uznanym i cenionym malarzem oficjalnym, wiele wystawiał, jego prace sprzedawano w Europie i w Stanach Zjednoczonych.

Hartig cały czas utrzymywał kontakt ze Szczecinem i Pomorzem, bywał w Gartz an der Oder, Trzebiatowie, Gryficach, Nowym Warpnie. Chętnie malował widoki portowe pełne łodzi i statków. W 1916 roku został współorganizatorem i członkiem założonego w Szczecinie Stowarzyszenia Artystów Pomorskich (Pommerscher Künstlerbund). W 1932 roku otrzymał honorowe wyróżnienie Związku Artystów Berlińskich (Verein Berliner Künstler).

Z aktywnego udziału w życiu artystycznym zaczął wycofywać się po dojściu do władzy partii nacjonalistycznej. Pod koniec życia, chory na serce, tworzył w domu martwe natury i robił repliki swych wcześniejszych obrazów. Zmarł w lutym 1936 roku w swoim domu w Berlinie-Schönebergu i pochowany został na tamtejszym cmentarzu przy kościele pw. Dwunastu Apostołów.